Co to jest żużel, początki i jego odmiany.

[maksiu921 338]

Sport żużlowy, żużel – wyścigi motocyklowe na torach zbliżonych kształtem do owalu, jedna z dyscyplin sportu motorowego. Na żużlu zawodnicy ścigają się zazwyczaj przez cztery okrążenia, ze startu wspólnego, pokonując tor zawsze w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wykorzystywane do zawodów żużlowych tory posiadają sypką nawierzchnię, a specjalne motocykle żużlowe nie posiadają skrzyni biegów ani hamulców. Sport ten cieszy się popularnością głównie w Europie, w szczególności w Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji i Polsce.

 

Polska nazwa żużel oraz popularne określenie czarny sport wywodzą się z czasów, kiedy na torach stosowano jedynie czarne nawierzchnie żużlowe, obecnie wyparte przez specjalne mieszanki sjenitu lub granitu. Na świecie sport ten znany jest pod nazwą speedway.

 

Istnieje kilka odmian dyscypliny określanej wspólnym mianem "żużel". W każdej z nich rozgrywane są niezależne mistrzostwa świata. Odmiany różnią się rodzajem nawierzchni, długością torów oraz regionami, w których zyskały popularność.

 

Najstarszą i najpopularniejszą z odmian jest tzw. żużel klasyczny, który rozgrywany jest na torach o długości 260-425 m o sypkiej nawierzchni. W zależności od długości toru zmienia się specyfika wyścigów. Tory o długości do 300 m (tzw. techniczne), spotykane najczęściej w Wielkiej Brytanii, wymagają od zawodników większych umiejętności w zakresie techniki pokonywania łuków oraz wpływają na widowiskowość zawodów. Długości eksploatowanych torów żużlowych spotykanych w Polsce wahają się od 320 do 400 m.

 

W żużlu na torach klasycznych zawodnicy ścigają się zazwyczaj przez cztery okrążenia, a w każdym wyścigu (zwanym biegiem) startuje zwykle czterech (rzadziej pięciu lub sześciu) żużlowców. Odmiana ta jest najpopularniejsza w Polsce, Szwecji i Wielkiej Brytanii które mają najbardziej rozbudowane rozgrywki ligowe na świecie.

 

W Niemczech, Belgii i Holandii popularniejszy jest żużel na długich, trawiastych torach (ponad 425 m), który nie wymaga od zawodników tylu umiejętności technicznych, co żużel klasyczny (ze względu na mniejszy kontakt między zawodnikami i łagodniejsze łuki), w zamian wymaga większej wytrzymałości – wyścigi na długich torach odbywają się często na wiele okrążeń.

 

Tory krótkie (do 260 m) nazywane są mini-torami i służą zazwyczaj do szkolenia młodych zawodników startujących później w żużlu klasycznym. Starty na mini-torach (tzw. mini żużel), ze względu na częste i ciasne łuki, pozwalają zawodnikom wyrabiać technikę jazdy. Zazwyczaj na mini-torach korzysta się z mniejszych motocykli o mniejszych pojemnościach silników (z reguły 80 cm?). Mini-tory funkcjonują zazwyczaj przy ośrodkach żużla klasycznego, głównie w Szwecji, Polsce oraz Danii. W treningach na mini-torach w Polsce uczestniczyć mogą adepci w wieku 10-15 lat[3].

 

W części krajów byłego ZSRR popularnością cieszy się żużel na lodzie, różniący się od odmian na torach o nawierzchniach sypkich lub trawiastych techniką pokonywania zakrętów (niemożliwy jest tzw. ślizg kontrolowany), oraz konstrukcją motocykli. W celu uzyskania przyczepności, opony motocykli do żużla na lodzie wyposażone są w kolce.